ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

ΟΜΙΛΙΑ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚΣTHN ΠΡΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΜΕ ΘΕΜΑ:
«ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΣΤΗ ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ»
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πρώτα απ? όλα, μία απάντηση στην κυρία Παπαρήγα. Θέλω να τονίσω, ότι εάν, όπως είπατε, πράγματι έχουμε γεγονότα, όπως τα περιγράψατε, στην Τσεχία, διάλυσης της Κομμουνιστικής Νεολαίας, σας συμπαραστεκόμαστε, γιατί οπωσδήποτε είναι μία πράξη αντιδημοκρατική. Και βεβαίως, τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα μπορούν να αντιμετωπίσουν παρόμοιες περιπτώσεις, σύμφωνα και με τις Συνθήκες. Εμείς, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συμβάλουμε στην απόσυρση αυτής της απόφασης.
Σε ό, τι αφορά το ψήφισμα για το οποίο μιλήσατε, εμείς, και πολλά από τα Σοσιαλιστικά Κόμματα και πρώην Κομμουνιστικά Κόμματα που βρίσκονται στην οικογένειά μας, δεν δεχτήκαμε τη λογική κάποιου μακαρθισμού ή κάποιων ειδικών μέτρων απέναντι στις χώρες αυτές, τις πρώην Κομμουνιστικές, και δεν πέρασε αυτό το κομμάτι.
Από εκεί και πέρα, η συζήτηση της ιστορίας, είναι μία συζήτηση που μπορούμε να κάνουμε, όπως είπατε και εσείς, και στην οποία ο καθένας ελεύθερα μπορεί να εντρυφήσει και να μιλήσει και να αξιολογήσει. Αυτό νομίζω είναι κάτι, το οποίο δεν μπορούμε εμείς να εμποδίσουμε και, μάλιστα, το χαιρετίζουμε ως μία δυνατότητα, μέσα στο Κοινοβούλιο, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να συζητηθούν και να μελετηθούν αυτές οι ιστορικές πτυχές.
Αλλά συμφωνούμε, ακριβώς αυτό το κομμάτι, το οποίο είπατε, για τα μέτρα, αυτό δεν αφήσαμε να περάσει στο ψήφισμα, και με δική μας αντίσταση και, βεβαίως, άλλων κομμάτων των Σοσιαλιστών. Μάλιστα, καταδικάσαμε αυτή την προσπάθεια που έγινε, ιδιαίτερα σε μια - δυο από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Κύριοι συνάδελφοι, ποιο είναι το μεγάλο δίλημμα που έχουμε μπροστά μας, όταν μιλάμε για τη νέα γενιά, για την πολιτική μας, για τις αποφάσεις μας, για τις μεταρρυθμίσεις μας, όταν μιλάμε για το νέο άνθρωπο;
Το δίλημμα είναι, αν θα μπορέσουμε να τον εξοπλίσουμε με τα πνευματικά, ψυχικά, υλικά, αλλά και σωματικά εργαλεία, ώστε με αξιοπρέπεια, αποτελεσματικότητα, σιγουριά και περηφάνια να αντιμετωπίσει το δικό του μέλλον, το μέλλον του Έθνους μας, που έχει σχέση με την πορεία της νέας γενιάς, το μέλλον του πολιτισμού μας, αλλά και βεβαίως των δικών μας παιδιών, το μέλλον των παιδιών όλων μας. Ή, από την άλλη μεριά, εάν με την πολιτική μας, θα αισθανθεί η νέα γενιά φοβισμένη, ευνουχισμένη, περιθωριοποιημένη και ανασφαλής μπροστά στις εξελίξεις.
Στην πρώτη περίπτωση, μιλάμε για την Ελλάδα των αξιών, της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης, μιας κουλτούρας βαθιά δημοκρατικής, πολιτικά φιλελεύθερης, οικονομικά κοινωνικής και ανθρώπινης, πολιτιστικά καινοτόμας και δημιουργικής. Ένας πολιτισμός δημοκρατίας και αλληλεγγύης.
Στην άλλη περίπτωση, μιας φοβικής Ελλάδας και μιας φοβικής νέας γενιάς, μιλάμε για την Ελλάδα της ζούγκλας των εξουσιαστών, των πελατειακών σχέσεων, των κοινωνικών ρωγμών, της διαίρεσης, του αυταρχισμού και της πόλωσης, της αδυναμίας οποιασδήποτε προοδευτικής εξέλιξης, λόγω του φόβου και του ευνουχισμού των δυνατοτήτων της νέας γενιάς.
Και δυστυχώς, αυτό που ζούμε αυτά τα χρόνια, είναι η δεύτερη περίπτωση. Είναι η περίπτωση μιας νέας γενιάς, που βομβαρδίζεται με φόβους και ανασφάλεια. Είναι ακόμα πιο επιτακτική σήμερα η δημιουργία μιας κουλτούρας, ενός πολιτισμού δημιουργικής δημοκρατίας, αξιών και ανθρωπιάς.
Η νέα γενιά, σήμερα, πρώτον, έχει τα μεγαλύτερα διλήμματα, το τονίζω αυτό, τις μεγαλύτερες προκλήσεις που είχε ποτέ η ανθρωπότητα. Θα ζήσει προκλήσεις και ζει προκλήσεις, που καμία άλλη γενιά της ανθρωπότητας δεν αντιμετώπισε, είτε είναι θέματα, όπως των βιολογικών εξελίξεων και των βιοηθικών ζητημάτων, είτε είναι θέματα υποβάθμισης και τελικά καταστροφής του φυσικού μας περιβάλλοντος και των ζωτικών μας αναγκών από το περιβάλλον, είτε είναι οι νέες πανδημίες που σαρώνουν και μπορούν να δημιουργηθούν αστραπιαία σε όλη τη γη, είτε είναι ο ωκεανός πληροφορίας, αλλά και η δυνατότητα ελέγχου των πολιτών μέσω των συστημάτων πληροφορίας, που είναι ένα μείζον θέμα δημοκρατίας, είτε είναι οι νέοι πόλεμοι που μπορούν να ξεσπάσουν, λόγω των περιβαλλοντικών συνθηκών, όπως είναι πόλεμοι για το νερό, που γίνεται σπάνιο είδος ή, βεβαίως, πόλεμοι που ήδη υπάρχουν για την ενέργεια, είτε η μεγάλη προσφυγιά και η μετανάστευση, που θα αλλάξει πολλές από τις κοινωνίες μας. Εμείς, έχουμε ήδη ζήσει, σε μικρή κλίμακα, τη μετανάστευση και την προσφυγιά πάρα πολλών, που έχουν έρθει και έχουν βρει στέγη και θαλπωρή στην Ελλάδα.
Το δεύτερο μεγάλο στοιχείο που έχει αλλάξει γι’ αυτή τη γενιά είναι, ότι γραμμική πρόοδος δεν υπάρχει πια, ούτε η δογματική μαρξιστική αντίληψη μιας γραμμικής προόδου της κοινωνίας υπάρχει, ούτε και η δογματική νεοφιλελεύθερη αντίληψη μιας γραμμικής προόδου, της συνεχούς, δηλαδή, προόδου για κάθε γενιά. Ζούμε πολύ πιο χαοτικές εξελίξεις, πολύ πιο απρόβλεπτες εξελίξεις.
Και τρίτον, το μέλλον δεν είναι όπως των δικών μας γενεών σε μια βιομηχανική κοινωνία, που ουσιαστικά ήταν προδιαγεγραμμένη η πορεία μας, χαρτογραφημένος ο δρόμος μας. Ο δρόμος ενός νέου, σήμερα, είναι πολύ περισσότερο ενός εξερευνητή σε τόπους καινούργιους, ανεξερεύνητους, χωρίς ουσιαστική χαρτογράφηση, με πολλές νέες δυνατότητες και ευκαιρίες βεβαίως.
Ουσιαστικά, καμία πολιτεία, κανένας γονιός δεν μπορεί να είναι σίγουρος, για το τι θα συναντήσει το παιδί του σ? αυτό το δρόμο για τη δική του Ιθάκη, για τη δική του πορεία. Όμως, αυτό που μπορούμε να εγγυηθούμε και απαιτείται να εγγυηθούμε, να εξασφαλίσουμε, είναι να έχει η νέα γενιά, ο νέος άνθρωπος όλα τα κατάλληλα εφόδια για την πορεία του, τα υλικά, αλλά ακόμα περισσότερο τα πνευματικά, ψυχικά και σωματικά, ώστε να αντιμετωπίσει όσο γίνεται πιο καλά, πιο αποτελεσματικά, τους Κύκλωπες, τις σειρήνες ή τους Λαιστρυγόνες που θα συναντήσει, στη μεγάλη περιπέτεια που λέγεται ζωή.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Όχι μία πολιτεία, που του προδιαγράφει κρατικιστικά ή πελατειακά ή αυταρχικά το μέλλον του, διότι αυτό απλώς θα οδηγήσει σε τυφλό αδιέξοδο, ούτε όμως και μία πολιτεία, που τον αφήνει απροστάτευτο στους άγριους ανέμους του σκληρού ανταγωνισμού της αγοράς και της παγκοσμιοποίησης, που αυτό θα τον περιθωριοποιήσει. Και στις δύο περιπτώσεις, η νέα γενιά αποκτά ανασφάλειες, φοβίες, ουσιαστικά ευνουχίζεται.
Χρειάζεται να δώσουμε εμείς την απαραίτητη στήριξη, την απαραίτητη, αν θέλετε, προίκα για τη διαδρομή της νέας γενιάς, για τη διαδρομή κάθε νέου ανθρώπου, ώστε στο δρόμο να σιγουρέψουμε, ότι στις δύσκολες επιλογές και στις δύσκολες μεταβάσεις, θα υπάρχουν γέφυρες στήριξης, από τη γέννα στο νηπιαγωγείο, από το νηπιαγωγείο στο σχολείο, από το σχολείο στο πανεπιστήμιο ή το ΤΕΙ, από το πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ στην αγορά εργασίας, από την αγορά εργασίας στην οικογένεια, από την οικογένεια στην σύνταξη.
Ουσιαστικά, αναβαθμίζεται μ? αυτά τα εργαλεία ολόκληρη η κοινωνία, αλλά βεβαίως δημιουργούνται και σταθμοί επανατροφοδότησης, αν θέλετε, σ? αυτή την πορεία, σε πολλά σημεία της ζωής του. Και ουσιαστικά, αυτός είναι και ο νέος ρόλος του εκπαιδευτικού συστήματος, της δια βίου εκπαίδευσης.
Αγαπητοί συνάδελφοι, με μια ματιά στη σημερινή νεολαία, είναι πολύ εύκολο να δούμε ότι, αυτό τον δρόμο, δεν τον έχει επιλέξει η Νέα Δημοκρατία. Μίλησε ο πρωθυπουργός και όλο και περισσότερο όταν ακούω τον πρωθυπουργό- και στενοχωριέμαι γι? αυτό- αισθάνομαι ότι ζει σε κάποιον άλλο πλανήτη.
Είναι πολύ ωραία τα μεγάλα λόγια, είναι πολύ ωραίες οι μεγάλες σε ενεστώτα περιγραφές του τεράστιου έργου της Νέας Δημοκρατίας, στην πράξη, δεν ισχύει τίποτα απ? αυτά, τα οποία δυστυχώς ακούσαμε από εσάς, κ. πρωθυπουργέ. Και λέω στενοχωριέμαι, γιατί μιλάμε για τη νέα γενιά, την οποία όλοι μας, πιστεύω, πέρα από τις κομματικές μας διαφορές, έχουμε και λόγο και στόχο να υπηρετήσουμε.
Ας ξεκινήσουμε με την οικογένεια. Μπορεί να φτιάξει οικογένεια, σήμερα, ένα νέο ζευγάρι; Εγώ περπατάω στους δρόμους, πηγαίνω στα μαγαζιά, πηγαίνω στους χώρους δουλειάς, πηγαίνω στους χώρους διασκέδασης με τη νεολαία και ακούω τη νεολαία. Ξέρετε τι μου λένε; «Πώς να φτιάξω οικογένεια; Είναι ανασφάλιστη η εργασία μου, είναι μαύρη», μία περίπτωση. «Πώς να φτιάξω οικογένεια; Δεν έχω λεφτά για να το πάω στο νηπιαγωγείο. Πού θα το αφήσω το παιδί, όταν εγώ έχω δύο δουλειές και ο σύζυγός μου ή η σύζυγός μου δουλεύει;» «Πώς θα πληρώσω τα φροντιστήρια;»
Ξέρετε πόσο κόστισαν το 2005 τα φροντιστήρια, η ιδιωτική εκπαίδευση στη χώρα μας; Πλήρωσαν 4,5 δις ευρώ οι Έλληνες, περισσότερο από κάθε άλλη χώρα στην Ευρώπη, για ιδιωτική εκπαίδευση και, ουσιαστικά, το μεγάλο μέρος αφορά στα φροντιστήρια και στα ιδιωτικά μαθήματα.
Και μιλάμε ουσιαστικά, όχι για δωρεάν παιδεία, για μία άκρως ταξική παιδεία. Όταν το 1964 θεσμοθετήθηκε από τον Γεώργιο Παπανδρέου η δωρεάν παιδεία, πράγματι υπήρξε μια ταξική επανάσταση στη χώρα μας, αναδεικνύοντας νέους ανθρώπους, από την επαρχία ιδιαίτερα, που μπήκαν σε νέες καριέρες και ανέβηκαν τις κοινωνικές σκάλες, τις οικονομικές σκάλες της κοινωνίας.
Σήμερα, αυτό δεν λειτουργεί. Αντιθέτως, καταπιέζεται και πιέζεται η μεσαία και η κατώτερη τάξη όλο και περισσότερο. Σε ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, αυτό γίνεται ακόμη πιο δύσκολο και επικίνδυνο για την οικονομία και την κοινωνία της χώρας μας.
Άλλο πρόβλημα: καθυστερημένη ένταξη στην αγορά εργασίας. Φτάνουν στα 30, μένουν με τις οικογένειές τους, τους κρατάνε οι γονείς τους, ζουν εκεί, παίρνουν χαρτζιλίκι, το πολύ. Δεν έχουν μπει στην αγορά εργασίας.
Άλλο πρόβλημα: πτυχία χωρίς αντίκρισμα. Βγάζουν συνεχώς πτυχία και δεν έχουν σχέση με την αγορά εργασίας, δεν έχουν σχέση με τις ανάγκες και, δεν το θεωρώ μη σοσιαλιστικό, το ότι πρέπει να υπάρχει σύνδεση επιτέλους και της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με την παραγωγή. Δηλαδή, τι; Θα βγουν και θα μείνουν άνεργοι; Να μην έχουν τις δυνατότητες να μπουν στην αγορά εργασίας;
Και εγώ κάνω την κριτική μου, εγώ ήμουν υπουργός Παιδείας- μην φωνάζετε- εγώ κάνω την κριτική μου, διότι εμείς, αυτό το οποίο παραλάβαμε, το προχωρήσαμε σε μεγάλο βαθμό, στα όρια του υπάρχοντος συστήματος. Είκοσι χρόνια παλέψαμε και αναβαθμίσαμε το σύστημα παιδείας, επενδύσαμε στο σύστημα παιδείας.
Σήμερα όμως υπάρχουν, λόγω και των εξελίξεων, μεγάλες τομές, τις οποίες εμείς πρέπει να κάνουμε και, αυτό πρεσβεύει το ΠΑΣΟΚ, πρεσβεύει ένα νέο άλμα για την παιδεία, ένα νέο άλμα για τη νέα γενιά. Κάτι, που δεν μπορείτε να κάνετε εσείς, δεν το καταλαβαίνετε εσείς και μιλάτε πάλι για το παρελθόν.
Εγώ σας μιλάω για τα προβλήματα, δεν σας μιλάω για το παρελθόν. Τα υπάρχοντα προβλήματα, τα οποία δεν αντιμετωπίζετε, επί τέσσερα χρόνια τα χειροτερεύετε.
Συνταξιοδότηση. Υπάρχει ο φόβος τώρα πια, με το νομοσχέδιό σας, ότι δεν θα υπάρχει δυνατότητα σοβαρής συνταξιοδότησης. Τι κάνει αυτό στο φρόνημα της νεολαίας; Υπερωρίες χωρίς πληρωμή. Πάω στα μαγαζιά, τους λέω «πόσο δουλεύετε;», «πληρωνόμαστε 8 ώρες, αλλά δουλεύουμε ...», λέω «12; Πόσο;», «και παραπάνω», «τα πληρώνεστε;», «όχι». Μαύρη εργασία και εδώ. Ανασφάλιστη εργασία. Γι' αυτό, εμείς έχουμε πει ότι θα αλλάξουμε το νόμο, τον οποίο εσείς φέρατε, για τις υπερωρίες, που δημιουργεί ξανά έναν εργασιακό μεσαίωνα στους νέους ανθρώπους.
Το θέμα των ναρκωτικών. Έχω δει πάρα πολλά νέα παιδιά, που περιμένουν στις λίστες για τη μεθαδόνη κι έχει μεγαλώσει αυτή η λίστα επί των ημερών σας. Θα σας πω και τα στοιχεία: δημόσιοι χώροι, πράσινο, περιβάλλον, όλα τα μεγάλα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων, δεν θα μπορούσαν να είναι χώροι πανεπιστημίων, πολιτισμού, αθλητισμού; Εσείς τα κρατάτε τέσσερα χρόνια κλειστά και τα δίνετε για «Mall» και εμπορικά κέντρα. Αυτός είναι ο πολιτισμός, για τον οποίο εσείς μιλάτε, κύριοι της Νέας Δημοκρατίας.
Η έκφραση των νέων: Πολύ βασικό να ακουστεί η φωνή των νέων. Μιλήσατε για τα τοπικά Συμβούλια νέων. Γιατί τους βάζετε να εγγραφούν, σαν να είναι κάποιο κόμμα; Κάθε νέος κάθε Δήμου θα έπρεπε δικαιωματικά, μόνο με την ταυτότητά του, όταν θα γίνουν αυτές οι εκλογές γι' αυτά τα όργανα, να μπορεί να πάει εκεί να ψηφίσει.
Προφανώς, όμως, θεωρείτε ότι, με αυτό τον τρόπο, μπορείτε να περιορίσετε την συμμετοχή σε εκείνους, τους οποίους εσείς, από το κράτος ή το δικό σας κόμμα, θα κινητοποιήσετε εκείνες τις μέρες. Δεν είναι η λογική της ουσιαστικής ακομμάτιστης έκφρασης της νεολαίας μέσα στους δήμους, αυτή η λογική που ακολουθείτε.
Σε ό,τι αφορά δε την αντιμετώπιση των νέων από την πολιτεία, η λέξη «κονέ» είναι το κυρίαρχο στους νέους, η αναξιοκρατία, η λέξη «STAGE» που είναι ανασφάλιστη εργασία και, πρέπει αυτό να σταματήσει επιτέλους. Άλλο να αποκτήσει εμπειρία, άλλο η ανασφάλιστη εργασία, που εσείς από την πίσω πόρτα φέρατε με τα STAGE. Αυτό πρέπει να σταματήσει.
Και βεβαίως, υπάρχει ένα πολύ μεγάλο μέρος των νέων, άλλοι μπορούν, άλλοι δεν μπορούν, που σκέφτονται πια να μεταναστεύσουν σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, είτε για να βρουν δουλειά, είτε για άλλου είδους σπουδές.
Εμείς, γι' αυτό έχουμε πολύ συγκεκριμένες προτάσεις, οι οποίες ξεκινούν από τη γέννα, μέχρι και τα 28 έτη των νέων, με γέφυρες υποστήριξης, σε αυτή την πορεία κοινωνικοποίησης, ένταξης των νέων, ανάδειξης των νέων, δημιουργίας εφοδίων για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις εξελίξεις.
Απασχόληση των νέων, πρώτα απ' όλα, σημαίνει μία πιο γρήγορη ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Εδώ, δίνει απάντηση η πρότασή μας- που έχει κακοποιηθεί ένθεν και ένθεν- για τετραετή κρατική χρηματοδότηση των εργοδοτικών εισφορών των νέων, με πλήρη κοινωνική ασφάλιση και με την προϋπόθεση ότι δεν θα συνοδεύεται από απολύσεις παλαιότερων εργαζομένων.
Εγγυόμαστε, δηλαδή, όχι ανασφάλιστη εργασία, αλλά ασφαλισμένη, με κρατική χρηματοδότηση, για να μπορέσουμε να τον εντάξουμε γρήγορα στην αγορά εργασίας, να μην φτάσει στα 30 του.
Επίσης, για ένα δίκαιο ισολογισμό μεταξύ των γενεών, έχουμε μιλήσει για το Εθνικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης των Γενεών, σε μία τελείως άλλη βάση απ? αυτή με την οποία εσείς νομοθετήσατε, με την πρότασή σας για τον ΦΠΑ και από τους κοινωνικούς πόρους.
Για την παιδεία, έχουμε μιλήσει για ένα ποιοτικό μετασχηματισμό του σχολείου, με την ολόπλευρη στήριξη των μαθητών και σπουδαστών με οικονομικές δυσκολίες. Και μόνον έτσι θα επιτύχουμε τη μείωση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Θα σας πω ένα παράδειγμα.
Υπάρχουν μεταγραφές. Ξέρετε γιατί γίνονται οι περισσότερες μεταγραφές; Βεβαίως, γιατί πολλοί θέλουν να είναι σε κάποια ξεχωριστή Σχολή, αλλά οι περισσότερες γίνονται για οικονομικούς λόγους. Θα πρέπει να μπορούν να γίνονται οι μεταγραφές για ακαδημαϊκούς και μόνον λόγους.
Δηλαδή, κάποιος να μπορεί πράγματι να πάει από το ένα Τμήμα σε ένα άλλο, σε ένα άλλο Πανεπιστήμιο, ακόμα και σε μία άλλη κατεύθυνση, για να υπάρχει μία ευελιξία στις δικές του επιλογές. Αλλά για να γίνει αυτό, σημαίνει ότι τα Πανεπιστήμια θα δέχονται με ακαδημαϊκά κριτήρια τις μεταγραφές. Αυτό σημαίνει επίσης ότι, όταν ο νέος θα πάει σε μια περιοχή εκτός απ? την περιοχή όπου ζουν οι γονείς του, θα πρέπει το κράτος να του παρέχει όλη την απαραίτητη - εφόσον τη χρειάζεται, να μπορεί να τη δικαιούται να την πάρει - οικονομική βοήθεια, για να μπορεί να ζήσει σε αυτή την περιοχή.
Αυτό είναι το Πρόγραμμά μας. Είναι ένα Πρόγραμμα, το οποίο έχουμε υιοθετήσει σύμφωνα και με το σκανδιναβικό μοντέλο, με άτοκο δάνειο για το νέο, το οποίο αποπληρώνεται, εφόσον ξεκινήσει εργασία, και σταδιακά, μέσω του φορολογικού συστήματος. Δηλαδή, καλύπτει όλες τις ανάγκες διαβίωσής του στην περιοχή αυτή. Να μην χρειάζεται, ούτε να κάνει τη μεταγραφή, ούτε να δουλεύει, καθώς πάρα πολλά παιδιά δουλεύουν στην επαρχία, σε διάφορες περιοχές, για να μπορούν να ζήσουν και να σπουδάσουν παράλληλα.
Πιστοποίηση στην ξένη γλώσσα και την πληροφορική. Πρέπει να αντικαταστήσουμε στο σχολείο το ασφυκτικό αναλυτικό πρόγραμμα και να πάμε σε εθνικούς στόχους- και θα μιλήσω λίγο γι? αυτό αργότερα. Κλειδί, βεβαίως, για όλες αυτές τις αλλαγές, είναι και η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού, που βεβαίως σημαίνει και την οικονομική του αναβάθμιση, αλλά και τη μόρφωσή του.
Σε ό, τι αφορά το ολοήμερο σχολείο, το ολοήμερο σχολείο δεν μπορεί να είναι πάρκινγκ, για το οποίο εσείς μας κατηγορούσατε, εσείς το κάνατε πάρκινγκ. Το ολοήμερο σχολείο, είναι το σχολείο το οποίο βοηθά, υποστηρίζει, ενισχύει, διευρύνει τους ορίζοντες του νέου παιδιού. Δηλαδή, τελειώνοντας τα κανονικά του μαθήματα, να μπορεί να έχει μετά ουσιαστική υποστήριξη αν χρειάζεται, διεύρυνση των οριζόντων του σε νέα μαθήματα, που σημαίνει όμως, όχι απλώς κάποιος επιμελητής να κάθεται δίπλα και να το κρατάει, να το νταντεύει, αλλά ουσιαστικά, να του δίνουν οι καθηγητές ή οι δάσκαλοι νέες γνώσεις και νέες δυνατότητες, που σημαίνει βεβαίως και ουσιαστική χρηματοδότηση αυτού του προγράμματος.
Βεβαίως, χρειάζεται και έχουμε μιλήσει για ένα άλλο εξεταστικό σύστημα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και έχουμε μιλήσει, επίσης, για την απόλυτη αποκέντρωση και αυτονομία των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, με ευελιξία. Θα σας πω και δυο λόγια γι? αυτό. Σε ό, τι αφορά δε το άρθρο 16, το τονίζουμε ξανά. Θεωρώ, βεβαίως, λάθος τη θέση της παραδοσιακής, της άλλης Αριστεράς. Πρέπει να βάλουμε τάξη σε αυτό το χάος που υπάρχει σήμερα. Βοηθάμε, με το άρθρο 16, με τη μη επίλυση αυτού του θέματος, να έχουμε δυστυχώς στη χώρα μας τα περισσότερα ιδιωτικά ιδρύματα, τα χειρότερα ιδιωτικά και βεβαίως και κερδοσκοπικά ιδιωτικά. Και αναγνωρισμένα, όχι από εμάς, αλλά από κάποιους τρίτους. Αυτό έχουμε πετύχει.
Αλλά δεν είναι αυτό το βασικό πρόβλημα. Το βασικό πρόβλημα, όπως σας είπα, δεν είναι το δάχτυλο, αλλά ο ήλιος που δείχνει το δάχτυλο, που είναι το δημόσιο Πανεπιστήμιο. Εκεί, μπορούμε να συμφωνήσουμε; Διότι η Νέα Δημοκρατία έχει υποβαθμίσει το δημόσιο Πανεπιστήμιο. Ας δουλέψουμε όλοι μαζί, για την αναβάθμιση και την αλλαγή του δημοσίου Πανεπιστημίου. Εκεί είναι το βασικό πρόβλημα.
Θέλω, όμως, να δώσω και μερικά στοιχεία στον κ. πρωθυπουργό για τη νέα γενιά και για την πολιτική που έχει ακολουθήσει. Ναρκωτικά, υποχρηματοδότηση όλων των φορέων που υλοποιούν προγράμματα πρόληψης, θεραπείας και επανένταξης. Αποτέλεσμα: υποστελέχωση όλων των μονάδων και υπολειτουργία αυτών.
Συγκεκριμένα, στους εργαζόμενους των Κέντρων Πρόληψης, δηλαδή στον ΟΚΑΝΑ, οφείλονται 6 εκατ. ευρώ από δεδουλευμένα του 2007. Δεύτερον. Η λίστα αναμονής χρηστών στα προγράμματα υποκατάστατων. Κάθονται στα Εξάρχεια τα παιδιά και περιμένουν στις λίστες. Τους έχω δει, έχω μιλήσει μαζί τους. Από 2,5 χιλιάδες που ήταν το 2004, ξεπερνάνε σήμερα τους 4,5 χιλιάδες χρήστες. Εκκρεμούν στο ΚΕΘΕΑ αιτήματα για δημιουργία «στεγνών» προγραμμάτων, από 15 και πλέον δήμους, από τετραετίας.
Και τέταρτον. Το Εθνικό Παρατηρητήριο, το ΕΚΤΕΠΝ, ο σύνδεσμος της χώρας μας δηλαδή με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο, δεν λειτουργεί από τις 21/12/07, λόγω διακοπής της χρηματοδότησής του.
Ωρομίσθιοι στα ολοήμερα, 4.500 στα σχολεία, και 5.000 στην πρόσθετη ενισχυτική διδασκαλία, όλοι νέοι καθηγητές που δεν έχουν πληρωθεί. Και βεβαίως, πολύ μεγάλος αριθμός απ? αυτούς δεν έχει πληρωθεί από την περσινή χρονιά.
Τα STAGE: νέοι που είναι 40 μήνες σε αυτό το πρόγραμμα. Υποτίθεται ότι είναι ένα μικρό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για επαγγελματική εμπειρία, ότι είναι στο ΙΚΑ, ενώ είναι ανασφάλιστα αυτά τα παιδιά. Αυτή είναι η αντίληψη της λογικής και της παιδαγωγικής, την οποία εσείς προωθείτε.
Νέα ζευγάρια. Εμείς, έχουμε προτείνει επίδομα 2.000 ευρώ για κάθε παιδί όταν γεννιέται, νέο εθνικό σύστημα βρεφονηπιακής υποστήριξης για τους νέους γονείς, με διπλασιασμό των βρεφονηπιακών σταθμών σε τέσσερα χρόνια και επενδυτικό λογαριασμό για κάθε παιδί, που θα είναι στη διάθεσή του στην ηλικία των 18 ετών.
Σε ό,τι αφορά το μεγάλο κατόρθωμα, για το οποίο μιλήσατε εσείς, για την ψηφιακή άνοδο της χώρας μας, έχω τους δείκτες. Δυστυχώς, έχω τους τρεις βασικούς δείκτες, που έχουν σχέση με τους υπολογιστές στα σχολεία, με το ποσοστό της πρόσβασης στην ευρυζωνική ζώνη και, βεβαίως, το ποσοστό των καθηγητών που εκπαιδεύουν στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές τους νέους, τους τελευταίους 12 μήνες.
Είμαστε, αντίστοιχα, στην 22η χαμηλότερη θέση, 27η και 26η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κ. Καραμανλή.
Σε ό, τι αφορά δε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζετε τη νεολαία, απλώς θα σας πω, ότι τους αντιμετωπίζετε, όπως αντιμετωπίζετε τον φοιτητή που φορούσε πρόσφατα- το γνωρίζουμε όλοι- τα πράσινα παπούτσια, ο οποίος ακόμα σέρνεται στα δικαστήρια. Δηλαδή, με αυταρχισμό και βεβαίως με αναλγησία.
Αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες, ο χρόνος είναι μικρός για να μιλήσει κανείς για ένα τόσο μεγάλο ζήτημα. Θέλω, όμως, να πω κλείνοντας δυο λόγια μόνο, για το Πανεπιστήμιο και για τον πολιτισμό. Είναι απόλυτη προτεραιότητα να επιλύσουμε την αυτοδιοικητική και αποκεντρωμένη λειτουργία, την αυτοτέλεια δηλαδή την ακαδημαϊκή, διοικητική και χρηματοοικονομική, την πλήρη αυτοδιαχείριση των Ιδρυμάτων, με τον τρόπο που εμείς προτείνουμε και που καταθέσαμε ως νομοσχέδιο και, που βεβαίως, αρνηθήκατε να το ψηφίσετε, διότι δεν θέλετε αυτή την αυτονομία για την οποία μιλάτε, την αυτοτέλεια.
Αντιθέτως, το νομοσχέδιό σας δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα στην λειτουργία των Πανεπιστημίων. Αυτοδιαχείριση των ελλειμμάτων με πολυετείς αμοιβαία δεσμευτικές προγραμματικές συμφωνίες με την πολιτεία, για την ισχυρή τους χρηματοδότηση -εμείς, έχουμε μιλήσει για 5% του ΑΕΠ για την παιδεία- και η προστιθέμενη γνώση που θα έχουν, η ποιότητα της διδασκαλίας και της έρευνας, το κύρος τους στη διεθνή κατάταξη, οι επιστημονικές και επαγγελματικές προοπτικές των αποφοίτων, το ποσοστό των αποφοίτων που βρίσκει εργασία, στο διάστημα ενός έτους, η συμβολή τους στην ανέλιξη νέων από τα κατώτερα στρώματα, όλα αυτά, πρέπει ν? αποτελέσουν κριτήρια αξιολόγησης.
Δεν βλέπω γιατί το Κομμουνιστικό Κόμμα είναι αντίθετο σε μια τέτοια λογική οποιουδήποτε, θα πρέπει να υπάρχει η κοινωνική λογοδοσία των Πανεπιστημίων, να τους δώσουμε την αυτοδιοίκηση, την αυτοτέλεια, αλλά και παράλληλα να τους αξιολογήσουμε με εθνικούς στόχους, με στόχους την σωστή εκπαίδευση και προετοιμασία των νέων ανθρώπων, της νέας γενιάς, για την οικονομία, για την κοινωνία, για τις διεθνείς εξελίξεις. Είναι απολύτως αναγκαίο.
Αυτό, βεβαίως, σημαίνει και τη χρηματοδότηση αλλά και μια γενναία μεταρρύθμιση, η οποία θα δώσει μεγαλύτερες ελευθερίες στα Πανεπιστήμια. Από εκει και πέρα, τα ίδια τα Πανεπιστήμια θα πρέπει να έχουν και μία ουσιαστική ευελιξία σε ό,τι αφορά και την εσωτερική τους λειτουργία.
Θέλω να πω, κλείνοντας, δυο λόγια για το εξεταστικό σύστημα. Ποιο είναι το εξεταστικό σύστημα σήμερα: Θα σας πω μια ιστορία, από όταν ήμουν υπουργός Παιδείας, που μου είπε ένας Εγγλέζος Καθηγητής. Πήρα την απόφαση, όταν ήμουν υπουργός Παιδείας, να εγγραφώ στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Αγγλίας, για Master στην Διαχείριση Παιδείας. Το έκανα για δύο λόγους: Και διότι ήταν η δουλειά που μου είχε αναθέσει τότε ο πρωθυπουργός, ο κ. Σημίτης και, δεύτερον, επειδή θέλαμε να υλοποιήσουμε το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, που ευτυχώς έχει υλοποιηθεί και λειτουργεί και είναι απ? τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της χώρας μας από πλευράς φοιτητών.
Βεβαίως, έχει μια σημασία διότι πια, πάρα πολλά πτυχία θα αποκτώνται μέσω διαδικτύου, δεν θα έχει καμία σχέση αν είναι στην Ελλάδα, κ. Αλαβάνο, κυρία Παπαρήγα, αν θα είναι στην Ελλάδα, στην Αμερική, στην Αγγλία ή σε κάποια άλλη χώρα, θα είναι μέσα στο διαδίκτυο. Άρα λοιπόν, όλη αυτή η λογική, το ότι μπορούμε να τα ελέγξουμε με αυτό τον τρόπο, με νομικούς τρόπους, είναι νομίζω απλώς μία σκιαμαχία.
Η ουσία είναι, όμως, ότι όταν συναντιόμουν με τον Επιμελητή, τον ρώτησα, «πείτε μου για τους Έλληνες φοιτητές, ποια είναι η εντύπωσή σας», ξέρετε τι μου είπε; «Όταν τους θέτω ένα θέμα για να γράψουν, να συζητήσουν, μετά, έρχονται συνήθως ένας-ένας κρυφά, και μου λένε ?πείτε μας κ. Καθηγητά, τι θέλετε να σας γράψουμε;? Και τους απαντούσα ?θέλω να γράψετε αυτό που εσείς νομίζετε, θα κάνετε την έρευνα και θα γράψετε την άποψή σας τεκμηριωμένα και στοιχειοθετημένα». Κι απαντούσαν τα παιδιά: «Ναι, κ. Καθηγητά, αυτό το καταλαβαίνουμε, αλλά πραγματικά, τη δική σας άποψη θέλουμε, διότι αυτήν θέλουμε να γράψουμε».
Αυταρχισμός, πελατειακή σχέση, ευνουχισμός. Έλλειψη κριτικής σκέψης, αποστήθιση, το ένα και μοναδικό σύγγραμμα. Συγκεντρωτισμός. Είναι ένα μέρος πια της κουλτούρας μας, της παιδείας μας, μιας αντίληψης για τη γνώση. Όταν η κωδικοποιημένη γνώση, πριν από 30 χρόνια, διπλασιαζόταν, κάθε 30 χρόνια, ξέρετε τώρα πόσο γρήγορα διπλασιάζεται η κωδικοποιημένη γνώση της ανθρωπότητας; Κάθε 11 ώρες.
Κι εμείς, του λέμε ν? αποστηθίσει συγκεκριμένα κεφάλαια, συγκεκριμένες λέξεις, συγκεκριμένα βιβλία, για τα οποία θα πρέπει να νομίσει ότι αυτά θα είναι το εργαλείο από την επόμενη μέρα, στην πραγματική ζωή, ενώ θα έπρεπε να του δημιουργήσουμε τη δυνατότητα μιας ουσιαστικής κριτικής σκέψης, μιας ουσιαστικής συνδετικής σκέψης, μιας αναλυτικής σκέψης.
Και ξέρετε τι κάναμε στον τρόπο, με τον οποίο τον βάζουμε να εξετάζεται, για να μπει στα Πανεπιστήμια; Θα σας πω ένα πολύ απλό παράδειγμα: Σκεφτείτε έναν μαραθώνιο. Έχει πολύ συγκεκριμένα κριτήρια, για το πότε ξεκινάς και πότε τελειώνεις κι αν φτάσεις στο τέλος.
Το δικό μας σύστημα είναι το εξής: Εμείς, θα πάρουμε τους πρώτους 200. Άρα, τι γίνεται; Ανταγωνίζεται ο ένας φοιτητής τον άλλον, για να μπει στους πρώτους 200. Όχι για το αν μπορεί να φτάσει στον μαραθώνιο, το οποίο το κάνει, αλλά θα πρέπει να είναι στους πρώτους 200.
Το σύστημα, το οποίο εμείς προτείνουμε, είναι το Εθνικό Απολυτήριο. Λέμε το εξής: Εμείς, θα ορίσουμε τους εθνικούς στόχους και, αν τους φτάσεις, είτε είναι 200, είτε είναι 300, είτε είναι 400, τους έχεις φτάσει. Έχεις όλες τις βάσεις, για να μπορέσεις να πας στο επόμενο στάδιο. Αυτή είναι η διαφορά μας. Αυτό τι σημαίνει; Ότι θα πλήξει καίρια τα φροντιστήρια, διότι σήμερα, ο άλλος δεν πάει στα φροντιστήρια, για να μάθει καλά το μάθημα, αλλά για να το μάθει καλύτερα απ? τον διπλανό του.
Διότι ανταγωνίζεται τον διπλανό του, δεν ανταγωνίζεται για να πάρει γνώσεις, ανταγωνίζεται για να κερδίσει τον διπλανό του. Πού είναι αυτή η λογική; Η λογική είναι να πάρει σωστές βάσεις, με τις οποίες θα μπορέσει στη ζωή του να προχωράει και να μαθαίνει. Η χαρά της εκμάθησης. Βεβαίως, αυτό σημαίνει ευέλικτο Πανεπιστήμιο, άλλη χρηματοδότηση, άλλον τρόπο εισαγωγής. Δεν είναι ώρα για να δούμε λεπτομέρειες.
Κλείνουμε, με μια ακόμα μικρή ιστορία, γιατί έχω υπερβεί αρκετά τον χρόνο, αλλά νομίζω είναι σημαντικό. Θυμάμαι σ? ένα μάθημα, γιατί νομίζω ότι αν μιλάμε για την ανάγκη της παιδείας σήμερα, μιλάμε ουσιαστικά για μια άλλη αντίληψη μόνιμης εκπαίδευσης, δια βίου, ζωής. Αυτό τι σημαίνει, πέρα από την κριτική σκέψη, πέρα από την ευελιξία σε τοπικό επίπεδο, πέρα από την λειτουργία των Πανεπιστημίων: Σημαίνει και τη χαρά της μάθησης.
Θυμάμαι ότι, σ? ένα μάθημα, στο τέλος της χρονιάς, ένας Καθηγητής μού λέει: «Παπανδρέου σήκω πάνω, σήκω κι εσύ Ρουχωτά –ήταν ένας άλλος συμμαθητής μου- τους άλλους όλους τους έχω δείρει, εσάς τους δύο δεν σας έχω δείρει». Και μας έκανε τουλούμι στο ξύλο. Ποια ήταν η λογική; Η λογική ήταν ότι ουσιαστικά μαθαίνεις με το ξύλο, με τον αυταρχισμό.
Ξέρετε ποια είναι η διαφορά; Ο φοιτητής, ο μαθητής, όταν φεύγει απ? το σχολείο για το Πανεπιστήμιο, πετάει τα βιβλία. Σε άλλα συστήματα, όταν δεν υπάρχει αυτό το κίνητρο του αυταρχισμού, βεβαίως, υπάρχει ένα χάος. Πρέπει να δημιουργήσουμε το κίνητρο της χαράς. Θυμάμαι την επόμενη χρονιά, γιατί έφυγα λόγω εξορίας στην Σουηδία, όπου σε μάθημα, σε έναν χρόνο, διάβασα ολόκληρα βιβλία Τολστόι, Κάφκα, Ντοστογιέφσκι, Σάλιντζερ, Σταντάλ και Καζαντζάκη. Δεν είχα διαβάσει ποτέ Καζαντζάκη στην Ελλάδα, δεν μας επέτρεπαν να διαβάσουμε ολόκληρο βιβλίο στη χώρα μας.
Όταν πήγα, ως υπουργός Παιδείας, να πω να διαβάζουν τα παιδιά ολόκληρα βιβλία για να τα χαρούν, να ξέρουν από την αρχή μέχρι το τέλος μια ιστορία, έναν μύθο του βιβλίου, μου είπε το Ινστιτούτο «δεν γίνεται αυτό, είναι παράνομο». Όταν τους είπα να βάλουν τοπική ιστορία, για να μπορούν να μάθουν την τοπική ιστορία της Κρήτης, της Θεσσαλονίκης, της Μακεδονίας, της Θράκης, της Ηπείρου, μου είπαν «όχι», διότι το προσπάθησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος παλαιότερα, και φοβηθήκαμε για αυτονομιστικά Κινήματα. Και στα δύο, φόβος και αυταρχισμός.
Άρα λοιπόν, πρέπει να πάμε σε μια κουλτούρα δημοκρατίας, ανοιχτών οριζόντων, ενός σχολείου ανοικτού, δημοκρατικού, μιας άλλης κουλτούρας, μέσα από την οποία θα αγαπήσει ο νέος το σχολείο.
Αυτό σημαίνει ένας άλλος καθηγητής, σημαίνει ένας άλλος δάσκαλος, σημαίνει να είμαστε κοντά στον δάσκαλο και στον καθηγητή, αλλά και μια γενναία αύξηση του μισθού των δασκάλων και των καθηγητών, που θα είναι εκ των πραγμάτων ο βασικός πυρήνας αυτής της αλλαγής, αλλά βεβαίως και με αξιολόγηση και επιμόρφωση, με αξιολόγηση των προσώπων και της ουσίας.
Θέλω να κλείσω για τον πολιτισμό, με μία λέξη: Ποιο είναι το σημερινό Μουσείο για όλο τον πολιτισμό; Ζωντανό Μουσείο είναι το διαδίκτυο. Εάν ο πολιτισμός μας δεν μπει στο διαδίκτυο, με ψηφιοποίηση των αρχείων μας, του αρχαίου μας πολιτισμού, του νεότερου πολιτισμού μας, του σύγχρονου πολιτισμού μας, θα είμαστε έξω από τους χάρτες του πολιτισμού.
Άρα λοιπόν, θα έλεγα ότι εκεί πρέπει να δώσουμε ένα μεγάλο βάρος. Θέλω, όμως, να πω κάτι, κ. πρωθυπουργέ, να μ? ακούσετε, διότι τελικά, για τη νέα γενιά, ο πολιτισμός δεν είναι, τι προγράμματα θα του παρουσιάσουμε ή, ποια συγκροτήματα θα του δώσουμε, να καταναλώσει. Τελικά, ο πολιτισμός είναι και εδώ, σ? αυτή την αίθουσα. Τι πρότυπα θα του δώσουμε, με τις αντιπαραθέσεις μας, με τις διαφορές μας, με τις κομματικές μας διαφοροποιήσεις.
Και θέλω τρία πράγματα να πω: Πρώτον, είναι απαράδεκτο, την σήμερον ημέρα, να υπάρχει ακόμα η λογική της αναξιοκρατίας στις επιλογές των νέων παιδιών. Ούτε εσάς βοηθάει. Μπορεί να σας βοηθάει μεσοπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα στις εκλογικές σας, τοπικές αναμετρήσεις.
Όμως, αυτή η αναξιοκρατία, ότι ο νέος πρέπει να σκύψει το κεφάλι του και να νομίζει ότι, με αυτόν τον τρόπο, κάποια ουσιαστική προστασία βρίσκει, όταν ο κόσμος έξω ζητάει ποιότητα, οι αγορές, οι οικονομίες, οι αλλαγές ζητούν ποιότητα και αξίες, είναι καταστροφικό. Είναι μία διαπαιδαγώγηση, η οποία κάθε άλλο παρά βοηθάει τον Ελληνισμό και τη νέα γενιά.
Δεύτερον, υπόθεση Ζαχόπουλου. Δύο πράγματα. Είναι απαράδεκτο επί μήνες οι τηλεοράσεις να ασχολούνται με το λεγόμενο ροζ σκάνδαλο. Θα έπρεπε όλοι μας να προστατεύσουμε, όχι μόνο τον θεσμό, αλλά και το πρόσωπο «πρωθυπουργός» για την ιδιωτική του ζωή. Θα ξέρετε ότι, εμείς, είμαστε κοντά σας κ. Καραμανλή και ότι δεν δεχόμαστε τον διασυρμό κανενός για την ιδιωτική του ζωή. Κανενός. Αν σε εσάς το κάνουν, σκεφτείτε πόσο ανασφαλής αισθάνεται ο πολίτης.
Από την άλλη όμως μεριά, θα ήταν δημοκρατικός πολιτισμός, αν εσείς δεχόσασταν να έρθετε να καταθέσετε στην αρμόδια Επιτροπή, για να μπορέσετε να μας φωτίσετε για τη λειτουργία της εξουσίας, για το πώς λειτουργεί πραγματικά στον τόπο αυτή η εξουσία. Είτε λέγεται Μαξίμου, είτε λέγεται Υπουργείο Πολιτισμού.
Και τρίτον, υπόθεση SIEMENS. Έχετε δει ότι, ουσιαστικά, ο Εισαγγελέας της Γερμανίας, εμάς τους δύο κατηγορεί, κ. Καραμανλή; Εσάς και εμένα. Ότι τα δικά μας κόμματα, τα δύο κόμματα της εξουσίας, πήραν λεφτά για να συνεχίσουν τις προμήθειές τους σε επόμενη φάση.
Εγώ δεν πιστεύω, ούτε εσείς, ούτε εγώ, να πήραμε λεφτά. Δεν είναι, όμως, προς όφελος του πολιτικού συστήματος, δεν είναι προς όφελος της Δημοκρατίας, οι δυο μας να το ξεκαθαρίσουμε αυτό, κάνοντας μία Εξεταστική Επιτροπή και να τελειώσει αυτό το πράγμα; Αυτός δεν είναι πολιτισμός; Και μετά αναρωτιόμαστε, όταν τα άλλα κόμματα μας μιλούν για δικομματισμό, αναρωτιόμαστε γιατί βυθιζόμαστε στα γκάλοπ κλπ. Δεν έχετε ευθύνη; Πρέπει να προστατέψουμε τον δημοκρατικό πολιτισμό μας.
Κλείνοντας, επισημαίνω ότι εμείς έχουμε πρόταση για μία ουσιαστική κοινωνία αξιών, από το νεογέννητο μέχρι τα 28 έτη ζωής, με γέφυρες ζωής. Μία κοινωνία αξιών, και όχι μία κοινωνία φόβου. Μία κοινωνία δύναμης, θάρρους, τόλμης και ανοιχτών οριζόντων. Και γι' αυτό παλεύουμε.
Ευχαριστώ.
ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚΣTHN ΠΡΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΜΕ ΘΕΜΑ:
«ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΣΤΗ ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ»

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δυο-τρεις απαντήσεις και σκέψεις πάνω σε αυτά που άκουσα από τον κ. πρωθυπουργό. Μας μίλησε για πελατειακές σχέσεις, θέλω όμως να επισημάνω ότι, ήταν τόσο μεγάλη αυτή η μεταρρύθμιση για το ασφαλιστικό για την οποία μιλάει, που πρώτα απ' όλα, δεν τόλμησε, κατά τη διάρκεια της συζήτησης για το νομοσχέδιο του ασφαλιστικού, να πάρει τον λόγο να μιλήσει και να υποστηρίξει αυτό το νομοσχέδιο. Μας μίλησε, πριν κατατεθεί το νομοσχέδιο και αφού είχε ψηφιστεί το νομοσχέδιο. Τόσο μεγάλη ήταν η εμπιστοσύνη του γι' αυτή τη δουλειά, την οποία κάνει η υπουργός του γύρω από το ασφαλιστικό νομοσχέδιο.
Βεβαίως, υπάρχει λόγος. Διότι δεν έχει ουσιαστικά επιχειρήματα. Γενικότητες περί πελατειακών σχέσεων δεν αντιμετωπίζουν αυτή την πραγματικότητα του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, όπως το φέρατε, όπως το περάσατε μέσα στη Βουλή, με αυτό τον τρόπο που το περάσατε και προσπαθείτε να το περάσετε.
Μιλήσατε για ενοποιήσεις. Βεβαίως, ως λέξη, κι εμείς ενοποιήσεις έχουμε πει. Αλλά, στην ουσία, τι κάνετε; Γίνεται καλύτερη η λειτουργία; Πιο αντι-γραφειοκρατική; Αντιθέτως. Δημιουργείται ένα χάος στη γραφειοκρατία, έτσι όπως κάνετε τις ενοποιήσεις.
Θα είναι καλύτερες οι παροχές μέσα από τις ενοποιήσεις αυτές; Αντιθέτως. Αφαιρείτε παροχές, όπως για το θέμα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Θα είναι καλύτερες οι συντάξεις; Αντιθέτως. Μειώνετε, χτυπάτε τον μεσαίο και χαμηλοσυνταξιούχο.
Γι' αυτό δεν μπορούσατε να έχετε συναίνεση της ελληνικής κοινωνίας και ονομάζετε, αυτό τον κόσμο, που χθες βγήκε και με τα δακρυγόνα τον αντιμετωπίσατε, ότι είναι προνομιούχα ρετιρέ. Προνομιούχα ρετιρέ, κ. Καραμανλή κ. πρωθυπουργέ, είναι η ALPHA BANK, στην οποία εσείς χαρίσατε 1 δις ευρώ για το ασφαλιστικό χρέος, το οποίο είχε προς τα ασφαλιστικά Ταμεία.
Αυτοί είναι οι αναχρονιστικοί προνομιούχοι και τα πελατειακά συμφέροντα τα οποία υπηρετείτε. Όχι μόνον αυτό, αλλά πάτε κιόλας να ποινικοποιήσετε ένα δικαίωμα, που είναι δικαίωμα δημοκρατικό, αγαπητοί συνάδελφοι της Δεξιάς, της Νέας Δημοκρατίας, της συντήρησης: δικαίωμα δημοκρατικό είναι η απεργία, η δυνατότητα του εργαζομένου, που δεν έχει άλλα μέσα να αντιδράσει, σε ένα τόσο αντιλαϊκό και αντικοινωνικό νομοσχέδιο, όπως αυτό το οποίο εσείς φέρατε και ψηφίσατε εδώ στη Βουλή.
Δεν τιμά καθόλου τη Δημοκρατία μας που, σε σχέση και με την κλήση από τον Εισαγγελέα των συνδικαλιστών της ΔΕΗ, είχαμε ακριβώς - και αυτό καταγγείλαμε ήδη, πριν από μία εβδομάδα - τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης και του κ. Σανιδά στη Δικαιοσύνη. Και καταγγείλαμε έντονα την ποινικοποίηση των αγώνων των εργαζομένων για το ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Καταδικάζουμε και εμείς αυτές τις πρακτικές και αυτές τις αντιλήψεις.
Σε ό,τι αφορά την ενοποίηση των Ταμείων, το μόνο το οποίο εσείς έχετε καταφέρει με την ενοποίηση, είναι να ενοποιήσετε τα ποσά, δηλαδή θα κάνετε διαχείριση των αποθεματικών. Είναι το μόνο αποτέλεσμα, το οποίο εσείς, με το νομοσχέδιό σας, θα έχετε.
Τι σημαίνει αυτό; Εσείς, δηλαδή, θα χρησιμοποιήσετε ξανά τη δική σας δυνατότητα, αντί να είναι σκόρπια πάρα πολλά Ταμεία, όπως είπε ο κ. πρωθυπουργός, θα είναι ουσιαστικά λίγα Ταμεία, πολύ πιο ελεγχόμενα από τους κομματικούς «ημέτερους» των διοικήσεων αυτών των Ταμείων και, πολύ πιο εύκολα, θα κάνετε ξανά, αυτό το οποίο είδαμε, το οποίο αποκρύπτετε ακόμη κ. Καραμανλή, το θέμα των επικίνδυνων ομολόγων.
Ξέρετε τι κόστος έχει αυτό για το ασφαλιστικό σύστημα; Ξέρετε ότι ακόμη δεν μας έχετε δώσει τους ισολογισμούς και τις πραγματικές ζημιές για το θέμα αυτό των ομολόγων; Ξέρετε ότι ακόμη δεν μας έχετε πει, πότε θα επιστρέψουν τα χρήματα; Ξέρετε ότι εσείς επενδύσατε στα επικίνδυνα ομόλογα αδιαφανώς, τα οποία, όταν εμείς τα λέγαμε επικίνδυνα ομόλογα, εσείς λέγατε «μα έχουν μεγάλες αποδόσεις»; Αυτά τα ομόλογα είναι που έχουν δημιουργήσει τεράστια κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα σε όλο τον κόσμο. Εκεί επενδύσατε, εκεί επένδυσε η κυβέρνησή σας.
Πώς θα σας εμπιστευτεί ο ελληνικός λαός, να διαχειριστείτε αυτά τα χρήματα, όταν δεν θέλετε καν διαφάνεια για τις ευθύνες αυτών που ενέχονται στα προβλήματα, σε αυτό το μεγάλο σκάνδαλο των ομολόγων; Και μετά, λέτε ότι εσείς θέλετε τη Δικαιοσύνη. Τη Δικαιοσύνη, την θέλετε στην SIEMENS, όπως την θέλετε και στα ομόλογα, όπως την θέλετε και στις υποκλοπές. Μόνο κουκούλωμα, δυστυχώς, είναι η απάντησή σας.
Σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό, θέλω να αναφερθώ ξανά στη νέα γενιά. Το ασφαλιστικό, για μας, δεν είναι ένα κλειστό σύστημα, απλώς πληρώνω και παίρνω μετά την εισφορά μου, ή παίρνω την σύνταξή μου. Είναι ένα σύστημα, το οποίο έχει σχέση με την απασχόληση, έχει σχέση με την εργασία, έχει σχέση με την ανάπτυξη, έχει σχέση με την καλή λειτουργία του φορολογικού συστήματος, με την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής.
Όταν εμείς μιλάμε για τα τέσσερα χρόνια εγγυημένης απασχόλησης, με ασφαλιστικές εισφορές που επιδοτεί το κράτος, δημιουργούμε πρώτα απ? όλα κίνητρο πρόσληψης. Δεύτερον, δημιουργούμε ουσιαστικά μία δυνατότητα περαιτέρω εργασίας, γιατί πια θα έχει αποκτήσει μία εμπειρία αυτός ο νέος και, άρα λοιπόν, θα είναι περισσότερες οι εισφορές και μετά από αυτή την τετραετή περίοδο, που θα χρηματοδοτείται από το κράτος. Και βεβαίως, εξασφαλίζουμε τις ίδιες τις εισφορές από το ίδιο το κράτος, κατά την διάρκεια των τεσσάρων αυτών ετών.
Άρα, λοιπόν, είναι ένα πολύ συγκεκριμένο μέτρο, το οποίο εμείς προτείνουμε και το οποίο έχει σχέση με τη δίκαιη λειτουργία ενός συστήματος υπέρ της νέας γενιάς.
Το δεύτερο είναι το Ταμείο Αλληλεγγύης των Γενεών. Εσείς ουσιαστικά, θέλετε αυτό να το χρηματοδοτήσετε διαστρεβλώνοντας την δική μας πρόταση, χρηματοδοτώντας το από τον ΦΠΑ και από το 10% των κοινωνικών πόρων.
Αυτό δηλαδή, αντί να αμβλύνει την κοινωνική αδικία, δημιουργεί νέα ανισότητα, διότι αυτοί που πληρώνουν υπερβολικά και άνισα, θα είναι και πάλι αυτοί που έχουν και τη μεγαλύτερη ανάγκη και τους λιγότερους πόρους, δηλαδή τα μεσαία και τα χαμηλά εισοδήματα.
Σε ό,τι αφορά τους κοινωνικούς πόρους, που θέλετε να βάλετε ουσιαστικά χέρι στους κοινωνικούς πόρους, βάζετε πρώτα απ? όλα μια κοινωνική ομάδα ενάντια στην άλλη, αλλά ουσιαστικά, αυτό που κάνετε είναι, αναδιανομή της φτώχειας, και όχι αναδιανομή του πλούτου.
Εμείς, μιλάμε για αναδιανομή του πλούτου, λέμε να πληρώσουν οι έχοντες και οι κατέχοντες, και όχι απλώς να πληρώσουν μεταξύ τους οι φτωχότεροι ή οι λιγότερο φτωχότεροι στους φτωχότερους. Αυτή είναι η άλλη αντίληψη για την οποία μιλάμε και, βεβαίως, έχει σχέση με τη νέα γενιά. Μια νέα γενιά, που θέλει να ξέρει ότι, στο βάθος του χρόνου, δεν θα έχει πρόβλημα σιγουριάς, ασφάλισης και συντάξεων, που είναι βασικό στοιχείο για να μπορεί στην πορεία της ζωής ο νέος να πάρει ρίσκα, να δοκιμάσει, να πάρει πρωτοβουλίες, για να ξέρει ότι έχει αποκούμπι, για να ξέρει ότι έχει κάπου να ακουμπήσει, εκεί όπου υπάρχει πρόβλημα.
Τρίτον, δεν είναι κλειστό σύστημα, διότι μιλάμε για μία άλλη ανάπτυξη που θα φέρει πόρους. Μία άλλη ανάπτυξη, που επενδύει στον ίδιο τον άνθρωπο, που επενδύει και σ? εκείνους οι οποίοι είναι στο περιθώριο αυτή τη στιγμή, στον μετανάστη. Ο μετανάστης, αυτή τη στιγμή, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά, με την πραγματική του ένταξη μέσα στην οικονομία, την κοινωνία και την πολιτική ζωή, αντιμετωπίζοντας σε σημαντικό βαθμό και τα ελλείμματα των ασφαλιστικών Ταμείων.
Και βεβαίως, μιλάμε για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, με ένα ενιαίο σύστημα βεβαίωσης και είσπραξης για όλα τα Ταμεία, μέσα από το ΚΕΠΥΟ που θα βοηθήσει. Δεύτερον, επένδυση στους ελεγκτές, για να υπάρξει ένας ουσιαστικός και αποδοτικός μηχανισμός, για να χτυπήσουμε την εισφοροδιαφυγή. Και τρίτον, να διαμορφώσουμε και μία ουσιαστική συναίνεση με τους κοινωνικούς εταίρους σε ό,τι αφορά την εισφοροδιαφυγή.
Εδώ, ήθελα να σας πω και κάτι. Τι είναι η διαφορετική αντίληψη δημοκρατίας, για την οποία μιλάμε, όταν εσείς μιλάτε για διάλογο, ενώ βγάζετε τα ΜΑΤ;
Για να χτυπήσουμε την εισφοροδιαφυγή, βεβαίως, χρειάζονται και οι μηχανισμοί καταστολής, και οι μηχανισμοί ελέγχου, μία σωστή δημόσια διοίκηση. Χρειάζεται, όμως, να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε και μία ευρύτερη κοινωνική συμφωνία των κοινωνικών εταίρων.
Μία κοινωνική συμφωνία των κοινωνικών εταίρων, τι θα σήμαινε; Ότι, στο βάθος του χρόνου, εφ? όσον πληρωθούν σωστά οι εισφορές, θα μπορούσε να υπάρξει ακόμα και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, χωρίς να μειωθούν οι συντάξεις, χωρίς να μειωθεί η ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών.
Γιατί; Διότι η μείωση της εισφοροδιαφυγής θα υπερκάλυπτε τις ανάγκες του ασφαλιστικού συστήματος τόσο πολύ, που θα μπορούσε και να μειωθούν οι εισφορές και, βεβαίως, με τη μείωση των εισφορών, να υπάρξει και περισσότερη εργασία, περισσότερες προσλήψεις από τους εργοδότες, πράγμα που θα αύξανε και τις εισφορές, την ουσιαστική, γενικότερη εισφορά στο οικονομικό σύστημα των ασφαλιστικών Ταμείων, στον ισολογισμό των ασφαλιστικών Ταμείων.
Σε ό,τι αφορά τα εκπαιδευτικά θέματα, θα ήθελα απλώς να κάνω δυο – τρεις παρατηρήσεις. Ποτέ δεν μιλάτε εσείς για ποσοστά, μιλάτε για απόλυτους αριθμούς. Βεβαίως, δεν σας βολεύει να μιλήσετε με ποσοστά, διότι μπορεί να συγκρίνει κανείς. Και αν συγκρίνει κανείς, βλέπουμε ότι το 2003, το ποσοστό δαπανών για την παιδεία ήταν 3,61% του ΑΕΠ και, το 2007, 3,02% του ΑΕΠ. Μία δραματική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης προς το εκπαιδευτικό σύστημα.
Σε ό,τι αφορά το κτιριακό. Θέλω να θυμίσω ένα στοιχείο, το οποίο έφερα και την προηγούμενη φορά που είχαμε συζήτηση στην Επίκαιρη Ερώτηση για την παιδεία, ότι, επειδή αναφέρεστε επιλεκτικά στο παρελθόν και χρησιμοποιείτε με εύκολο τρόπο, διαστρεβλώνετε τους αριθμούς, θέλω να θυμίσω, ότι από την ίδρυση του ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα, το 49%, το ξαναλέω αυτό, το 49% της κτιριακής υποδομής για τα σχολεία, έγινε στα 18 χρόνια του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος.
Και επειδή μιλήσατε για τα κτίρια που είδατε προ 80 ετών, να σας θυμίσω και κάτι άλλο, αυτά τα ωραία κτίρια, αρχιτεκτονικώς ωραία, είναι κτίρια τα οποία χτίστηκαν επί Ελευθερίου Βενιζέλου, με υπουργό Παιδείας τον Γεώργιο Παπανδρέου, τη δεκαετία του 1930.
Μιλάτε για το έξυπνο σχολείο. Όντως, όπως είπε και η κυρία Παπαρήγα, είναι μία ταμπέλα. Ουσιαστικά, φτιάξατε ένα κτίριο με βιοκλιματικές προδιαγραφές, αυτό είναι όλο το πρόγραμμά σας περί έξυπνου σχολείου.
Έξυπνο σχολείο σημαίνει, να υπάρχει καινούργιο περιεχόμενο σπουδών, σωστοί μισθοί για τους εκπαιδευτικούς, καλύτερη φροντίδα για τους μαθητές και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Τότε θα υπάρξει έξυπνο σχολείο, όχι μια βιτρίνα ενός σχολείου, στην υποδομή του οποίου βάλαμε και κάποιες βιοκλιματικές αλλαγές.
Σε ό,τι αφορά τα άτομα με αναπηρία, θυμίζω ότι, σήμερα, είναι η ημέρα για τα άτομα με σύνδρομο DOWN και θυμίζω, επίσης, ότι έχετε εγκαταλείψει τα ειδικά σχολεία, από πλευράς προσωπικού και από πλευράς υποδομών.
Να πούμε, ότι είναι απλήρωτοι 27.000 εκπαιδευτικοί τους τελευταίους μήνες; Αυτή είναι η προτεραιότητα, την οποία θέτει ο κ. πρωθυπουργός και η Νέα Δημοκρατία για την εκπαίδευση και την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό.
Όσον αφορά στην αξιοκρατία. Αναρωτιέμαι, πώς διαπαιδαγωγούμε τη νέα γενιά, όταν το 2004, ο κ. Παυλόπουλος άλλαξε όλους τους Διευθυντές στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση και, χωρίς κανένα ακαδημαϊκό κριτήριο, επέβαλε τους δικούς σας κομματικούς εγκάθετους.
Δεν λέω, ότι δεν υπάρχουν και εκεί, όπως σε κάθε παράταξη, αξιόλογα άτομα, αλλά δεν ήταν το σωστό κριτήριο αυτό. Δεν ήταν το κριτήριο η αξία. Είναι αυτό το οποίο εσείς ακολουθείτε, βάζετε τους αρεστούς αντί να βάζετε τους άξιους. Και βεβαίως, ήρθατε μετά να νομοθετήσετε, ότι αυτοί που ήταν προσωρινά σ? αυτές τις θέσεις, θα είναι μόνιμα σ? αυτές τις θέσεις.
Και μετά, ήρθατε με την περιβόητη συνέντευξη, η οποία χρησιμοποιείται κατά το δοκούν, για να βάζετε ή να βγάζετε όποιον θέλετε, πάλι με κριτήρια κομματικά, κύριοι συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας. Και σας ρωτώ, αυτή είναι η αξία με την οποία διαπαιδαγωγείτε τη νέα γενιά της χώρας; Αυτές είναι οι πελατειακές σχέσεις.
Εγώ θέλω να σας καταθέσω ένα από τα πολλά στοιχεία τα οποία υπάρχουν. Τοποθέτηση διευθυντών σε σχολικές μονάδες και ΣΕΠ 1ης Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθηνών. Διαταγή της προεδρεύουσας του Η? Τμήματος του Διοικητικού Εφετείου Αθήνας, με την οποία διατάσσει την αναστολή εκτέλεσης των υπ? αριθμ. 11/16-11-2007 και τελικά πράξεων ΠΣΔΕ Α? Αθηνών, περί απόφασης Πολιτικού Διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, λόγω της μη αξιοκρατικής επιλογής. Καταθέτω και στα πρακτικά, για να υπάρχει.
Δεν υπήρξε Νομός, δεν υπήρξε εκπαιδευτική Διεύθυνση, που να μην υπάρξει καταγγελία για κομματική επέλαση στις επιλογές των στελεχών της εκπαίδευσης. Αυτή είναι η πολιτική σας.
Σε ό,τι αφορά την Γκαβά, θα ήθελα απλώς να σας αναφέρω ενδεικτικά τα προγράμματα που, από πρωτοβουλία τους, και θέλω να τονίσω εδώ, ότι από τοπική πρωτοβουλία τους, ανέπτυξαν. Γι? αυτό, θέλουμε να δώσουμε πρωτοβουλία. Γι? αυτό, μιλάμε για αποκέντρωση. Όχι, όπως πολλές φορές ακούω την κυρία Παπαρήγα να λέει, για να διοικεί ο Δήμαρχος, αλλά η εκπαιδευτική κοινότητα, με τους γονείς, με την τοπική κοινωνία, που έχουν ιδιαίτερα προβλήματα. Δεν θα το αποφασίσει κεντρικά ο υπουργός Παιδείας. Δεν μπορεί να τα ξέρει. Δεν μπορεί να έχει αυτή τη δυνατότητα. Θα πρέπει να δώσουμε την ευκαιρία στην εκπαιδευτική κοινότητα, με πρωτοβουλία, με δυνατότητες, να παίρνει αποφάσεις.
Σας λέω, τι έκαναν εκεί οι εκπαιδευτικοί. Ενδεικτικά, αναφέρονται τα προγράμματα:
Εναλλακτικές δράσεις που αξιοποιούν τη γλώσσα και τον πολιτισμό όλων των μαθητών. Διδασκαλία μητρικής γλώσσας. Διδασκαλία ελληνικής γλώσσας στους μετανάστες γονείς. Ενδοσχολική επιμόρφωση για εκπαιδευτικούς και γονείς. Πολύγλωσσες ανακοινώσεις. Διεύρυνση του περιεχομένου των εθνικών και θρησκευτικών εκδηλώσεων.Τι φοβάστε και τη διώξατε αυτή την Διευθύντρια; Φοβάστε ότι ουσιαστικά, ανέπτυξε ένα πρόγραμμα, που έχει σχέση με τις πραγματικές εξελίξεις, όχι μόνο στη δική μας κοινωνία, αλλά παγκοσμίως; Την συνάντηση των πολιτισμών;
Φοβάστε ότι έτσι εντάσσονται πιο αρμονικά οι μετανάστες στην κοινωνία μας; Φοβάστε μήπως, για τη μητρική τους γλώσσα; Να σας πω κάτι, από τη δική μου εμπειρία, διότι ως απόδημος, αλλά και ως υπεύθυνος για τον Απόδημο Ελληνισμό, είχαμε κάνει μελέτες σε ό,τι αφορά τη μητρική γλώσσα.
Η εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα δεν παραπέμπει μόνο στη μητέρα - πατρίδα, π.χ. Αλβανία ή Ρουμανία ή Ρωσία ή κάπου αλλού. Παραπέμπει καταρχήν στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου, αυτήν που θέλουμε εμείς να δώσουμε σε όλους τους πολίτες αυτής της χώρας, σε όλους τους κατοίκους αυτής της χώρας. Γιατί όταν αισθάνονται αξιοπρέπεια, τότε μπορούν πράγματι να ενταχθούν ουσιαστικά και μέσα στην κοινωνία. Άρα, γιατί να σταματήσετε αυτά τα προγράμματα;
Φίλες και φίλοι, συνάδελφοι και συναδέλφισσες, πρέπει να φύγουμε από την κουλτούρα, τον πολιτισμό του φόβου, του αυταρχισμού, και να πάμε σε μια κουλτούρα, σε έναν πολιτισμό δημοκρατίας, αξιών και δημιουργίας, ελευθερίας, αν θέλετε, με αρχές και με στόχους στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Με αρχές και με στόχους γενικότερα στη χώρα μας, αλλά ιδιαίτερα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, που δίνουν τη δυνατότητα να λαμβάνονται πρωτοβουλίες από την εκπαιδευτική κοινότητα. Που δίνουν τη δυνατότητα στη νέα γενιά να αισθάνεται σίγουρη, δημιουργική, ελεύθερη να πλάθει, να σκεφτεί, να οραματιστεί, να μην έχει τον φόβο της ελευθερίας, το κομματικό. εμπόριο Τον φόβο των επιλογών, τον φόβο του νέου. Τον φόβο της καινοτομίας. Το φόβο του μέλλοντος. Το φόβο της νέας τεχνολογίας. Τον φόβο της αξιολόγησης. Το φόβο του εύλογου ρίσκου ανθρώπων που επιχειρούν. Τον φόβο της ανάληψης ευθυνών. Τον φόβο των ανοιχτών συνόρων. Τον φόβο του δημιουργικού ανταγωνισμού. Τον φόβο της ατομικής αυτονομίας και της νέας, πλούσιας ατομικότητας, που συναντά μια νέα συλλογικότητα στην κοινωνία μας.
Πρέπει να εξοπλίσουμε τον νέο στο δρόμο του για τη δική του Ιθάκη. Και αυτό λέει το Πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Αυτό εγγυάται το Πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Γι/αυτό παλεύουμε εμείς και, αυτό θα μπορέσουμε να εφαρμόσουμε, αμέσως μετά την εκλογή μας, στις επόμενες εκλογές.
Σας ευχαριστώ.